GIÁ TRỊ LÂM SÀNG CỦA TRẮC NGHIỆM MINI-MENTAL STATE EXAM.

Mini-Mental State Exam (MMSE) hay Mini-Mental Test là 2 cách gọi rất phổ biến của một trắc nghiệm về trí tuệ của người trưởng thành có biểu hiện suy giảm khả năng nhận thức do nguyên nhân thần kinh-tâm thần.

MMSE là trắc nghiệm nổi tiếng nhất và được áp dụng nhiều nhất trong các trắc nghiệm sàng lọc nhằm đo lường tình trạng suy giảm nhận thức trên lâm sàng, trong nghiên cứu và trong cộng đồng.

Chúng ta biết một số người trưởng thành “bị” suy giảm nhận thức nhẹ (mild cognitive impairment=MCI) sẽ tiến triển tới sa sút tâm thần (dementia), trong khi một số khác lại không xảy ra tiến triển này hoặc hồi phục hoàn toàn chức năng nhận thức. Chúng ta không có một công cụ tốt có thể dùng tiên đoán khả năng khởi phát bệnh sa sút tâm thần ở người MCI.

Một nhóm các nhà nghiên cứu Bogota, Colombia tổng kết các bài nghiên cứu tổng hợp Cochrane Review nhằm xác định chẩn đoán đúng ở các ngưỡng điểm số kết quả MMSE nhằm tìm ra những “tiêu chuẩn cơ bản” người MCI có thể sẽ tiến triển xấu dẫn tới sa sút tâm thần.
Nghiên cứu tập hợp 1569 bệnh nhân từ 11 công trình nghiên cứu không đồng nhất. Đối với những tiên đoán tiến triển chuyển từ MCI tới sa sút tâm thần nói chung , điểm số MMSE chuẩn cơ bản nhạy cảm từ 23% đến 76% và chuẩn cơ bản đặc hiệu từ 40% đến 94%.
Các tác giả kết luận rằng không có chứng cứ ủng hộ vai trò đáng kể của trắc nghiệm MMSE khi dùng đơn lẻ trong việc tìm ra bệnh nhân MCI có thể diễn tiến tới sa sút tâm thần.

Nghiên cứu tổng hợp của Cochrane ủng hộ lựa chọn trắc nghiệm lâm sàng MMSE, vì chính nó không phải là một chỉ định đúng cho chiều hướng tiến triển tới sa sút tâm thần trong tương lai và để tìm ra những bệnh nhân MCI có khả năng tiến triển tới sa sút tâm thần cần áp dụng nhiều trắc nghiệm về nhận thức khác nhau. Hiện nay có một số nghiên cứu cho thấy kết quả một vài chất chỉ điểm trong sa sút tâm thần xuất hiện sớm ở tuổi trung niên, đặc biết khi có bệnh lý của trầm cảm và mất ngủ.

Đối với bác sĩ chuyên khoa tâm thần, việc áp dụng MMSE hỗ trợ chẩn đoán có sa sút tâm thần hay MCI hay không trong thăm khám người cao tuổi (hoặc trung niên) có thể không khó khăn. Khoảng 50% người mắc MCI tiến triển tới sa sút tâm thần. Tuy nhiên, để chẩn đoán phù hợp nhất, cần tiến hành nhiều thang lượng giá cũng như các xét nghiệm sinh học quan trọng khác và kết hợp tập hợp các triệu chứng theo tiêu chuẩn chẩn đoán đã được công nhận trong ICD-10 hoặc DSM-5, đồng thời tiến hành các trắc nghiệm khác về nhận thức với mục đích nghiên cứu. Một vấn đề khác cần chú ý là kỹ thuật tiến hành MMSE cũng cần tuân thủ từng bước một cách chặt chẽ để đạt được kết quả trung thực về tình trạng của người bệnh.

Trong MCI và sa sút tâm thần, chẩn đoán chỉ là bước đầu, theo dõi hướng dẫn chăm sóc lâm sàng, tập luyện sức khỏe, tập luyện duy trì khả năng tiếp nhận thông tin của não bộ, lựa chọn sử dụng thuốc thích hợp cho từng người bệnh giữ vai trò quan trọng.

Suy giảm nhận thức nhẹ (MCI) là một hội chứng lâm sàng xác định bởi sự suy giảm (khả năng) nhận thức nhiều hơn so với tuổi tác và trình độ học vấn, nhưng không ảnh hưởng tới hoạt động bình thường hàng ngày. Sa sút tâm thần là tình trạng suy giảm khả năng thu nhận, xử lý và trao đổi thông tin mới, nhưng các thông tin cũ vẫn được bảo tồn (nhớ lại và nói ra được). Sa sút tâm thần có nhiều nguyên nhân từ tiến triển hay tổn hại não bộ do tuổi tác hoặc bệnh lý dẫn đến quên, dễ hờn giận và một số trường hợp có triệu chứng hoang tưởng (cho rằng bị hại hay ghen tuông hết sức vô lý) cần ưu tiên theo dõi hướng dẫn chăm sóc đồng thời lựa chọn thuốc phù hợp nhất vì người bệnh thường có nhiều bệnh lý nội khoa khác kèm theo. Tiến triển của bệnh thường xấu theo thời gian và rất ít hy vọng cải thiện hoặc khỏi bệnh như một số thân nhân phản ánh.
BsPhạm VănTrụ
Theo:
1. Peter M. Yellowlees, MBBS, MD. The Value of the Mini-Mental State Exam
Medscape Psychiatry > Medscape Psychiatry Minute. May 22, 2015.
2. Robert M. Herndon, MD. Handbook of Neurologic Rating Scales. Demoos Vermande. 1997. Pag 127-29.
3. David Myland Kaufman. Clinical Neurology for Psychiatrists. 6th Edition. Elsevier. 2007. Volum1. Pag 115.
4. Robert E. Hales, MD, MBA. Stuart C. Yudofsky, MD. Glen O. Gabbard, MD. Textbook of Psychiatry, 5th Edition. 2008. Pag 347.